Barkod tescili, bir ürüne veya ürün serisine ait benzersiz bir barkod numarasının resmi olarak kaydedilmesi ve ürünle ilişkilendirilmesi sürecidir. Barkod tescili, ürünlerin kimliğini korumak ve küresel pazarda tanınmasını sağlamak için yapılır. Bu tescil sayesinde her ürün, uluslararası standartlarda benzersiz bir numara ile işaretlenmiş olur. Türkiye’de barkod tescil işlemleri GS1 Türkiye gibi yetkili kurumlar tarafından yürütülür.

Barkod Tescili Neden Önemlidir?

• Ürün Takibi: Barkod tescili, ürünlerin stok, sevkiyat ve satış aşamalarında kolayca takip edilebilmesini sağlar.
• Kimlik Koruma: Tescilli bir barkod, o ürünün benzersiz bir kimlik numarasıdır ve taklit ürünlerin önüne geçer.
• Küresel Uyumluluk: GS1 gibi uluslararası sistemlerle uyumlu olan barkodlar, ürünlerin dünya çapında tanınmasını sağlar.
• Yasal Gereklilik: Birçok ülkede marketler ve e-ticaret platformları, tescilli barkodları olmayan ürünleri kabul etmez.

1. EAN-13 Barkod Sistemi Nedir?

EAN-13, 13 haneli bir barkod sistemidir ve ürünleri benzersiz bir şekilde tanımlamak için kullanılır. Avrupa menşeli bu sistem, Türkiye dahil birçok ülkede kullanılmaktadır. EAN-13 barkodları; perakende satış, stok takibi ve lojistik gibi alanlarda ürünlerin kolayca tanımlanmasını ve takibini sağlar.

EAN-13 Barkodunun Yapısı:

• İlk üç hane: Ülke kodunu belirtir.
• Ürün kodu: Orta bölüm, ürünü tanımlar.
• Son hane: Doğrulama numarasıdır.

EAN-13 barkodları genellikle ürün ambalajlarına basılır ve marketlerde ürünlerin okutulmasında kullanılır.

2. GS1 Barkod Sistemi

GS1, tüm dünyada kullanılan, ürünleri benzersiz bir şekilde tanımlayan standart bir sistemdir. Türkiye'de de GS1 Türkiye aracılığıyla işletmelere GS1 numaraları sağlanır. GS1 sistemi; EAN-13, EAN-8, ve GTIN (Global Ticari Ürün Numarası) gibi barkod türlerini içerir. Bu sistem, perakendeden sağlık sektörüne kadar birçok alanda kullanılır.

GS1 Sistemi Avantajları:

• Ürünlerin küresel ölçekte tanımlanmasını sağlar.
• Tedarik zinciri süreçlerinde hız kazandırır.
• Tüketici güvenliğini ve veri doğruluğunu artırır.

3. Barkod Tescil İşlemleri

Ürünlere ait barkodların tescili, ürünlerin benzersiz bir şekilde tanımlanabilmesi için gereklidir. Türkiye'de barkod tescil işlemleri GS1 Türkiye tarafından yürütülmektedir. Aşağıda tescil süreci detaylandırılmıştır:

Barkod Tescil Süreci:

1. Üyelik Başvurusu: İlk adımda, GS1 Türkiye'ye üye olunmalıdır. Şirketler, GS1 Türkiye web sitesi üzerinden online başvuru yaparak üyelik sürecini başlatır.

2. Belgelerin Hazırlanması ve Başvuru: Şirketten talep edilen belgeler (vergi levhası, imza sirküleri vb.) ile başvuru yapılır.

3. GS1 Numarası Tahsisi: Üyelik işlemleri tamamlandıktan sonra GS1 Türkiye, şirkete özel bir firma numarası tahsis eder. Bu numara, şirketin üreteceği ürünlerin benzersiz olarak tanımlanmasını sağlar.

4. Ürünlere Barkod Atanması: Firma numarası alındıktan sonra her ürün için benzersiz bir barkod numarası oluşturulur. EAN-13 veya başka barkod türleri belirlenmiş ürün koduna göre atanır.

5. Barkodların Ürünlere Yerleştirilmesi: Barkod numarası verilen ürünler, uygun bir formatta etiketlenir veya ambalaj üzerine basılır.

4. Barkod Kullanımı ve Yönetimi

Barkod tescil işlemleri sonrasında, ürünlerin ambalajlarına veya etiketlerine barkodların doğru bir şekilde yerleştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, barkodların tedarik zincirinde ve satış noktalarında sorunsuz okunabilir olması için kalite standartlarına uygun olarak üretilmesi önemlidir.

5. Barkod Tescilinin Önemi

Barkod tescili, ürünlerin piyasada tanınması ve yönetilmesi açısından oldukça önemlidir:

• Stok Takibi: Ürünlerin giriş-çıkış işlemleri barkodlar aracılığıyla kolayca izlenebilir.
• Satış Kolaylığı: Marketler, e-ticaret ve lojistik süreçlerinde ürünlerin tanımlanmasını sağlar.
• Küresel Uyumluluk: GS1 sistemi sayesinde, ürünler dünya çapında tanınır ve güvenilirlik kazanır.

Barkod tescil işlemi tamamlandıktan sonra, EAN-13 numarası oluşturmak için bazı adımlar izlenir. EAN-13 barkodları, 13 haneli bir sayı dizisinden oluşur ve bu dizinin her bölümü belirli bir bilgiyi içerir. İşte EAN-13 numarasının nasıl oluşturulduğuna dair adımlar:

1. Ülke Kodu Belirleme

• İlk üç hane, ürünün hangi ülkeden geldiğini belirler. Türkiye için GS1 sistemi tarafından belirlenen ülke kodu "869"dur. Bu kod, barkod numarasının ilk üç hanesinde yer alır.

2. Firma Numarasının Eklenmesi

• GS1 Türkiye üyelik işlemi tamamlandığında, şirketlere bir "firma numarası" verilir. Bu numara, şirketin benzersiz olarak tanımlanmasını sağlar. Firma numarasının uzunluğu, firmanın büyüklüğüne ve ürün çeşitliliğine göre değişebilir. Örneğin, küçük bir işletme daha uzun bir firma numarası alırken, daha büyük bir işletmeye daha kısa bir firma numarası verilebilir.

3. Ürün Kodunun Belirlenmesi

• Firma numarasının ardından gelen rakamlar, şirketin her bir ürünü için belirlediği benzersiz bir koddan oluşur. Şirket, ürün çeşitliliğine göre bu numaraları belirler. Bu kod, her ürüne özel bir numara atanmasını sağlar ve aynı firma numarasını kullanan farklı ürünleri ayırt eder.

4. Kontrol Rakamının Eklenmesi

• EAN-13 numarasının son hanesi, bir "kontrol rakamı"dır. Bu rakam, numaranın doğruluğunu kontrol etmek için kullanılır ve belirli bir matematiksel formül ile hesaplanır.

Kontrol Rakamı Hesaplama Adımları:

• İlk 12 hanedeki sayıların bazı belirli ağırlıklarla çarpılarak toplanmasıyla elde edilir.
• Sonucun belirli bir modulo (genellikle 10) ile bölümü sonucu çıkan sayıya göre belirlenir.
• Eğer kalan sıfır değilse, kalan sayıya göre kontrol rakamı belirlenir ve 13. hane olarak eklenir.

Bu adımlar tamamlandığında, 13 haneli benzersiz bir EAN-13 barkod numarası elde edilmiş olur. Bu barkod, ürün ambalajına basılarak veya etiketlenerek kullanılabilir. Bu şekilde ürün, tüm tedarik zinciri boyunca izlenebilir hale gelir ve satış noktalarında kolayca tanımlanabilir.